Viết “Tệ” Là Điều Cần Thiết: Khám Phá Quy Trình Biến Bản Nháp Lộn Xộn Thành Tác Phẩm Tuyệt Vời
Luôn có những khoảnh khắc bạn cần nhìn lại thói quen và mục tiêu của mình. Đặc biệt, nếu bạn cảm thấy kỹ năng viết lách đang cản trở ước mơ sáng tạo hay mục tiêu kinh doanh, thì đây chính là lúc để đánh giá lại.
Đối với tôi, việc đánh giá lại thường xoay quanh các câu hỏi:
- Tôi nên ngừng làm gì (những điều không hiệu quả)?
- Quy trình nào có thể được tối ưu hóa?
- Tôi có cần thêm gì vào thói quen của mình không?
Khi bạn đang cân nhắc nên thêm hay bớt thói quen viết lách nào, tôi có một lời khuyên nhỏ để giúp bạn tiếp cận những thay đổi này dễ dàng hơn: Hãy chấp nhận sự “lộn xộn cần thiết.”
Sự “Lộn Xộn Cần Thiết” là gì?
Nếu bạn không phải là một biên tập viên, bạn chỉ thấy phiên bản cuối cùng của một bài viết. Bạn có thể nghĩ rằng một bài viết hay được tạo ra với nỗ lực tối thiểu – tác giả chỉ cần gõ ra một bản trình bày mạch lạc, chỉnh sửa một chút rồi xuất bản.
Thực tế không đơn giản như vậy.
Hôm nay, tôi muốn khám phá điều gì tạo nên một người viết giỏi khi bạn đang ở Chế độ Bản nháp. Bởi vì bản nháp của bạn thường sẽ trông giống như một bài viết “tệ” vậy. Sự “lộn xộn cần thiết” chính là giai đoạn đầu tiên, khi bạn dịch ý tưởng thành những từ ngữ thô sơ nhất.
Đây là một ví dụ về một bản nháp “tệ” của tôi:
“Chữ viết tay của tôi rất cẩu thả. Không có thứ tự hợp lý nào cả.”
Đó chính là những gì tôi cần để bắt đầu viết ra suy nghĩ của mình… và cuối cùng dẫn đến bài đăng mà bạn đang đọc ngay lúc này. Nếu nhìn kỹ vào hình ảnh bên dưới (xin đừng), bạn sẽ thấy cụm từ “Sự lộn xộn cần thiết” ban đầu chỉ là “bản nháp xấu xí”. Sau đó, tôi nhận ra cụm từ “lộn xộn cần thiết” nghe chính xác và tích cực hơn.
Bản lộn xộn cần thiết của bạn có thể trông hoàn toàn khác với tôi. Nó có thể là một danh sách gạch đầu dòng hoặc một tập hợp các ghi chú kỹ thuật số. Dù dưới định dạng nào, việc chấp nhận nó cũng giúp giảm bớt căng thẳng khi bắt đầu một dự án.
Hãy xem bốn trụ cột của một “Mớ hỗn độn cần thiết” mà bạn có thể áp dụng vào thói quen viết của mình.
4 Trụ Cột Của Sự “Lộn Xộn Cần Thiết”
1. Viết những gì dễ dàng
Nếu bạn cố gắng đạt đến chất lượng “nổi bật” ngay từ bản nháp đầu tiên, bạn sẽ cảm thấy thất vọng và chán nản. Thay vào đó, hãy viết những gì bạn cảm thấy dễ dàng, ngay cả khi ý tưởng chưa hoàn thiện.
Khi tôi không chắc chắn về điều mình muốn truyền tải, việc viết ra bất cứ điều gì cũng giúp tôi thư giãn. Một chiến thuật quen thuộc của tôi là gõ đi gõ lại từ “cái gì đó” trong một tài liệu kỹ thuật số. Cuối cùng, tôi cũng chán và những gì tôi thực sự muốn viết sẽ hiện ra.
Bạn cũng có thể viết lời bài hát yêu thích hoặc sáng tác một bài thơ vui. Những ý tưởng đột phá này giúp bạn khởi động quá trình viết một cách hiệu quả.
2. Dành đủ thời gian
Bạn chỉ có thể “viết những gì dễ dàng” khi có đủ thời gian. Nếu bạn cảm thấy áp lực phải viết ra những từ ngữ hay nhất ngay lập tức, bạn sẽ mắc kẹt.
Những nhà văn sung mãn biết rằng phiên bản “tạm được”, “lạ” hoặc “đủ tốt” thường đi trước phiên bản “tốt nhất”. Họ cần thời gian để khám phá tất cả các phiên bản đó trước khi đạt đến sự hoàn hảo.
3. Chấp nhận những sai lầm ngớ ngẩn
Đây chính là phần “lộn xộn” của “sự lộn xộn cần thiết”. Đừng ngại mắc phải:
- Lỗi đánh máy
- Cụm từ khó hiểu
- Ngữ pháp sai
- Lỗi chính tả
- Dấu câu lộn xộn
Tiếp cận chủ đề một cách chu đáo gần như đòi hỏi bạn phải có sự nhiệt tình để mắc những lỗi này. Đừng lo lắng nếu bạn vô tình viết ra điều gì đó vô lý như: “Tất cả củ cải đường đều hỏng rồi.”
4. Điêu khắc tác phẩm của bạn
Bạn sẽ không bao giờ xuất bản phiên bản “lộn xộn cần thiết” của mình. Nó chỉ là công cụ giúp bạn tìm ra điểm chính của bài viết. Sau khi bạn biết chính xác điều mình muốn truyền đạt, hãy loại bỏ bất kỳ phần nào gây khó hiểu.
Bạn chỉnh sửa “mớ hỗn độn” đó cho đến khi có người khác có thể hiểu và hưởng lợi từ nó… cho đến khi nó trở thành một “Thông điệp mật ngọt”.
Và khi bạn xuất bản “Thông điệp mật ngọt” của mình, bạn sẽ xây dựng được một lượng độc giả muốn lắng nghe giọng văn của bạn.
Biến Bài Viết “Tệ” Thành Bài Viết Tuyệt Vời
Hãy xem ví dụ dưới đây về cách một bản nháp tệ có thể trở thành một bài viết tuyệt vời.
Ví dụ gốc:
“Nếu bạn là người hâm mộ loạt phim Karate Kid, chắc hẳn bạn đã thưởng thức tất cả các mùa của Cobra Kai trên Netflix, nhưng có lẽ không nhiều bằng tôi… và đó là mục đích của tôi. Ngoài nhiều cảnh gợi nhớ đến bộ phim gốc, các nhân vật còn nhắc đến tên các nhà hàng và doanh nghiệp khác ở Thung lũng San Fernando, Nam California. Bất kỳ ai quen thuộc với khu vực này sẽ thích thú với những quả trứng Phục sinh này (nếu bạn muốn), và các biên kịch của Cobra Kai đã nỗ lực hết mình để thu hút những người muốn nghe về những chi tiết liên quan đến thung lũng thời hiện đại. Tôi thậm chí còn giới thiệu bộ phim truyền hình này cho một người bạn và họ sẽ thích nó. Tiếp thị truyền miệng là một trong những lời khen ngợi cao nhất mà một nhà văn có thể nhận được. Tuy nhiên, điều này chỉ xảy ra một cách tự nhiên nếu bạn thêm vào bài viết những phẩm chất đặc biệt tạo nên mối liên kết sâu sắc với người đọc. Đó là cách bạn làm cho nội dung của mình trở nên hấp dẫn và đáng nhớ đến khó tin.
Phân tích và cải thiện:
Bản nháp này có nhiều ý tưởng hay nhưng lộn xộn. Nó kết nối Cobra Kai với tiếp thị truyền miệng, nhưng cấu trúc câu chuyện chưa chặt chẽ.
Bài viết hay sẽ như thế này:
“Với vai trò là một người hâm mộ cuồng nhiệt loạt phim Cobra Kai, tôi nhận ra một điều thú vị. Ngoài những màn đấu võ gợi nhớ về Karate Kid, các biên kịch còn lồng ghép những chi tiết rất đời thường như tên các nhà hàng, doanh nghiệp tại Thung lũng San Fernando. Những chi tiết này như một ‘món quà nhỏ’ dành cho những khán giả quen thuộc với khu vực đó. Chúng tạo ra một mối liên kết sâu sắc và độc đáo, khiến người xem cảm thấy được thấu hiểu. Điều đáng nói là những chi tiết đó không hề gây xao nhãng cho những khán giả chưa từng nghe đến il Tramezzino hay Urth Caffé. Đây chính là bài học lớn nhất cho những người viết. Viết hay không phải là việc làm cho mọi thứ trở nên phức tạp, mà là tạo ra những kết nối sâu sắc. Một bài viết ‘hay’ sẽ thu hút sự chú ý và khơi gợi sự tò mò. Ngược lại, một bài viết ‘tệ’ sẽ khiến người đọc bối rối và mệt mỏi. Hãy viết với một sự tự nhiên, chân thật, như thể bạn đang chia sẻ một câu chuyện với một người bạn. Điều này sẽ giúp bạn tạo ra nội dung hấp dẫn, đáng nhớ và dễ dàng chạm đến trái tim độc giả.”
Nguyên tắc chung cần nhớ là: Viết kém sẽ khiến người đọc bối rối. Viết hay sẽ thu hút sự chú ý và khơi gợi sự tò mò.
Bạn là người chịu trách nhiệm về những lựa chọn của mình với tư cách là một nhà văn luôn nghĩ đến độc giả lý tưởng. Hãy viết cho thật tự nhiên và gần gũi.
Bài viết này được lấy cảm hứng từ chia sẻ kinh nghiệm cá nhân của cô Stefanie Flaxman.
